Ιστορικά γεγονότα της περιόδου 1967 – 1974

H χρονική περίοδος από το 1967 έως το 1974, κατά την οποία ο Δημήτρης Σούλας πολύδημιούργησε το σύνολο του φωτογραφικού του έργου ήταν ιστορικά πολύ σημαντική και για τους «τρείς κόσμους» στους οποίους αρέσκονταν οι δημοσιογραφικοί σχολιαστές να διαίρούν τον πλανήτη μας κατά την περίοδο του ψυχρού πολέμου : ο «πρώτος» ήταν ο κόσμος του δυτικού καπιταλισμού, ο «δεύτερος» ο κόσμος των σοσιαλιστικών κρατών και ο «τρίτος», ο κόσμος της Αφρικής και της Λατινικής Αμερικής.

Την περίοδο εκείνη οι οικονομίες των δυτικών χωρών βρίσκονταν στο απόγειο της ανάπτυξής τους, οι βιομηχανικά ανεπτυγμένες χώρες γνώριζαν τη μεγαλύτερη ευημερία από την εποχή της εκβιομηχάνισης. Στη Γερμανία το Οικονομικό θαύμα –το οποίο θαύμαζε όλος ο δυτικός κόσμος – για να μπορέσει να συνεχιστεί απαιτούσε όλο και περισσότερους γκάσταρμπάϊτερ (= ξένους εργάτες), οι οποίοι συνέρεαν ασταμάτητα από τις οικονομικά υποανάπτυκτες περιοχές της Νότιας Ευρώπης. Στη Γαλλία η περίοδος από το τέλος του πολέμου ως το 1974 χαρακτηρίστηκε αργότερα ως „les trente glorieuses“, τα τριάντα δηλαδή ένδοξα χρόνια.

Εκείνο που σίγουρα δεν περίμεναν πολλοί Ευρωπαίοι πολιτικοί ήταν οι εξεγέρσεις σε πόλεις όπως το Βερολίνο και το Παρίσι και η φαινομενικά ξαφνική μεταμόρφωση των νέων και των φοιτητών της μεσαίας αστικής τάξης σε επαναστάτες.

Για τους μεταγενέστερους της εποχής αυτής αλλα και για τους σημερινούς νέους, θα είναι σίγουρα αρκετά ενδιαφέρον να περιγράψει κανείς συνοπτικά τι ακριβώς συνέβη ανα τον κόσμο στη διάρκεια της αξιοσημείωτης αυτής χρονικής περιόδου.

•Τον Απρίλιο του 1967 πραγματοποιείται το πραξικόπημα της Χούντας στην Ελλάδα και η εγκαθίδρυση της στρατιωτικής δικτατορίας των συνταματαρχών.
•Στις αρχές Ιουνίου 1967 σκοτώνεται από την γερμανική αστυνομία ο φοιτητής Benno Ohnesorg, ο οποίος συμμετείχε σε διαδήλωση κατά του σάχη της Περσίας Ρεζά Παχλεβί. Μέσα σε μία νύχτα, εκατοντάδες χιλιάδες νέοι Γερμανοί κυριολεκτικά ριζοσπαστικοποιούνται. Η δολοφονία του Ohnesorg γίνεται σύμβολο της σκληρής στάσης της αντίδρασης της γερμανικής κυβέρνησης. Καθώς ο συνασπισμός χριστιανοδημοκρατών και σοσιαλιστών που κυβερνά τη χώρα προωθεί προς ψήφιση νομοσχέδιο για την κύρηξη κατάστασης πολιορκίας σε περίπτωση ανάγκης, πολλοί φοιτητές το συνδυασμό των γεγονότων αυτών ως απόπειρα αναβίωσης του ολοκληρωτισμού στη Δυτική Γερμανία.
•Στη Λατινική Αμερική ο θάνατος του Τσέ Γκεβάρα (Οκτώβρης 1967) βάζει τέλος στην κουβανική απόπειρα διάδοσης της επανάστασης του Φιντέλ Κάστρο και της εξαγωγής του ανταρτοπολέμου στην αμερικανική ήπειρο. Ο Τσε Γκεβάρα γίνεται παγκόσμιο σύμβολο της επανάστασης.

•Τέλη του 1967, αρχές του 1968 η επίθεση «Τετ» των βορειοβιετναμέζων οδηγεί στη μετέπειτα ήττα των αμερικανικών δυνάμεων στο Βιετνάμ.
•Την ίδια περίπου εποχή ο Αλεξάντερ Ντούμπτσεκ αναλαμβάνει την ηγεσία του Τσεχοσλαβακικού Κομμουνιστικού Κόμματος. Την παραίτηση του προέδρου Νοβόυτνυ διαδέχονται οι μεταρυθμίσεις της «’Ανοιξης της Πράγας» που φιλοδοξούν Να εγκαθιδρύσουν το «σοσιαλισμό με ανθρώπινο πρόσωπο».
Στις 20 και 21 Αυγούστου του 1968 το καθεστώς του Ντούμπτσεκ ανατρέπεται μετά τη σοβιετική εισβολή στην Τσεχοσλοβακία.
•Η επιτυχία των μεταρυθμίσεων στην Πράγα προκαλεί φοιτητικές διαδηλώσεις
Στην Πολωνία που καταστέλλονται βίαια.
•Την άνοιξη του 1968 ξεσπά κρίση και στη Γαλλία. Τα «γεγονότα του από Μάη» δεν αποτελούν μόνο τη μεγαλύτερη κινητοποίηση στην ιστορία της χώρας, η επέκτασή τους οδηγεί στη μεγαλύτερη μέχρι τότε γενική απεργία.
•Μετά τον παρισινό Μάη ακολούθησαν φοιτητικές διαδηλώσεις και στη Γιουγκοσλαβία όμως ο πρόεδρος Τίτο κατόρθωσε να κατευνάσει τα πνεύματα.
•Το φοιτητικό κίνημα δεν περιορίζεται πλέον στην Ευρώπη και στη Βόρεια Αμερική. Το φθινόπωρο του 1968 και λίγο πρίν την έναρξη των Ολυμπιακών αγώνων στην πόλη του Μεξικού σκοτώνονται διαδηλωτές που συμμετείχαν σε μεγάλη δημόσια συγκέντρωση. Η συγκέντρωση αποτελεί το αποκορύφωμα σειράς λαϊκών και φοιτητικών κινητοποιήσεων σε όλη τη χώρα.
•Τέλος ξεκινούν αναταραχές και στη Βόρεια Ιρλανδία όπου π.χ. στο Λοντοντέρι η αστυνομία συγκρούεται με διαδηλωτές υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
•Από την άλλη, στη Δυτική Γερμανία η απόπειρα δολοφονίας κατά του ηγέτη των φοιτητών Rudi Dutschke εγκαινιάζει μια νέα φάση δοιτητικών κινητοποιήσεων.
•Οι φοιτητικές διαδηλώσεις σε συνδυασμό με την 24ωρη γενική απεργία (“brigade rosse”) στην Ιταλία γίνονται οι προάγγελοι μεγαλύτερων διαδηλώσεων που θα κορυφωθούν στο λεγόμενο «θερμό φθινόπωρο» του 1969.

Χαρακτηριστικό του φοιτητικού κινήματος ήταν η σχεδόν ταυτόχρονη εμφάνισή του στην ανατολική και στη δυτική πλευρά του «Σιδηρού Παραπετάσματος». Η εξέλιξη στον των γεγονότων μετά το απρόσμενο ξέσπασμα των φοιτητικών εξεγέρσεων ήταν απρόβλεπτη για όλους τους εμπλεκόμενους.

Η περίοδος από το 1967 έως το 1974 χαρακτηρίζεται παράλληλα και από τέσσερις σημαντικές εξελίξεις. Μία από αυτές ήταν η μεγάλη πολιτιστική επανάσταση του Μάο στην Κίνα, η οποία για την πλειοψηφία του κινεζικού λαού θα σήμαινε περιορισμούς και καταπίεση. Χωρίς επίγνωση των αρνητικών συνεπειών της υλοποίησης των ιδεών του Μάο περι αταξικής κοινωνίας, πολλοί νεαροί διανοούμενοι στη Δύση υπήρξαν ένθερμοι οπαδοί του μαοϊσμού. Η μόδα αυτή επέβαλε την πίστη στην επιτυχία της διαρκούς επανάστασης που είχε αναγγείλει ο «Μεγάλος Τιμονιέρης». Μια δεύτερη σημαντική εξέλιξη υπήρξε η παράταση των συγκρούσεων στη Μέση Ανατολή. Μετά την νίκη των Ισραηλινών στον πόλεμο των Έξι ημερών το 1967 η ένοπλη δράση των παλαιστινίων κομάντος, αλλα και η καταστολή της τρομοκρατίας από ισραηλινής πλευράς είχαν ενταθεί. Τρίτος στη σειρά των εξελίξεων έρχεται ο εμφύλιος πόλεμος και οι τραγικές του συνέπειες στη Νιγηρία που ξεκίνησε ως απόπειρα απόσχισης μιας πλούσιας σε πετρελαϊκα αποθέματα περιοχής,της Μπιάφρα, συνεχίστηκε για δύο χρόνια για να καταλήξει το 1969 στην αναπόφευκτη ήττα της διπλωματικά απομονωμένης και αποσχισμένης Μπιάφρα.
Τέλος θα πρέπει να αναφερθεί κανείς και στις εξελίξεις στον τομέα του Θεάματος και του ακροάματος. Από το 1967 έως το 1970 πραγματοποιήθηκαν τα μαγαλύτερα ρόκ φεστιβάλ από το Monterey ως το Woodstock και το Altamont,στα οποία διαμορφώθηκε η λεγόμενη «αντικουλτούρα» που εξελίχθηκε στη μεγαλύτερη πολιτιστική επανάσταση του δυτικού κόσμου.

Παρά τα δραματικά γεγονότα που τη σημάδεψαν, η περίοδος 1967 – 1974 δεν μπόρεσε να φέρει την «άνοιξη των λαών». Στην πραγματικότητα θα παραμείνει στην ιστορία του 20ού αιώνα ως μια περίοδος θεμελιωδών πολιτιστικών αλλαγών, αλλα και οικονομικών και κοινωνικών μετασχηματισμών. Στο προσκήνιο της περιόδου αυτής τέθηκε η εκπαιδευτική επανάσταση, μια επανάσταση η οποία και στους τρείς κόσμους κατάφερε να μετατρέψει τους πανεπιστημιακούς φοιττές από μια μικρή ελίτ της μεσαίας τάξης σε πολύπλευρη ενεργή πλειοψηφία.

Παράλληλα την περίοδο αυτήν εισάγεται η παγκοσμιοποίηση στον τομέα των επικοινωνιών, καθώς τα ίδια πρότυπα και οι ίδιες ιδέες διαδίδονται πλέον ταχύτατα από χώρα σε χώρα διασχίζοντας ηπείρους και διαπλέοντας ωκεανούς. Οι ιδέες αυτές και η επιδίωση υλοποίησης τους οδήγησε στο χάσμα ανάμεσα στις προσδοκίες, στις συμπεριφορές, στις ελπίδες και στους φόβους των δύο γενεών, εκείνης της πρό του 1960 εποχής και της αμέσως μεταγενέστερής της. Η χειραφέτηση των γυναικών, η απελευθέρωση της κοινωνίας από πολλά ταμπού και η αλλαγή συμπεριφοράς στο δημόσιο και ιδιωτικό βίο που αυτή συνεπάγεται, επηρεάζοντας τις σχέσεις των δύο φύλων, είναι μόνο κάποια από τα σημαντικά επιτεύγματα της εποχής αυτής.

Μέσα σ΄αυτήν την ιδιαίτερα φορτισμένη περίοδο, ο πολιτικοποιημένος Δημήτρης Σούλας απολύθηκε από τον πολυεθνικό όμιλο εμπορίας φρούτων και λαχανικών όπου εργαζόταν. Αιτία της απόλυσής του ηταν η δράση του κατά της στρατιωτικής δικτατορίας στην Ελλάδα. Υπήρξε συνιδρυτής της «Πανελλήνιας Αντιδικτατορικής Ενωσης». Από αυτό το γεγονός ξεκινώντας κατάφερε ο Δημήτρης Σούλας να μετατρέψει το χόμπυ του, την φωτογραφία, με επιτυχία σε επάγγελμα.